2020 жылғы 4 мамырдан бастап  Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіндегі Еңбек, әлеуметтік саланы, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері өзгерістерге ұшырады. Нәтижесінде ҚР ЕК-де екі жүзден астам түзетулер енгізілді, олардың бір бөлігі түзету сипатындағы жаңа ұғымдар болса , қалған 65-ке жуық түзетулер салмақты императивтік өзгерістерге әкеп соқтырады.

2020 жылдың 3 маусымында Азаматтық орталық ("Ақпараттық-ресурстық орталық" ҚҚ) коммерциялық емес ұйымдардың өкілдері, құрылымдық бөлімшелердің басшылары, персонал жөніндегі менеджерлер үшін «2020 жылғы еңбек заңнамасындағы соңғы өзгерістер» тақырыбында білім беру вебинарын өткізді. Еңбек қатынастары мәселелерін реттейтін жаңалықтарды бизнес - тренер, ҚР еңбек заңнамасы бойынша жетекші маман, HR менеджмент және кадрлық іс жүргізу бойынша Садыкова Мадина толықтай түсіндірді.

.Жаттықтырушының айтуынша, ЕЗ-дағы маңызды нақтылаулар еңбек шарттарын есепке алудың бірыңғай ақпараттық жүйесін енгізуге қатысты болды. Еңбек шартын жасау, оған өзгерістер мен толықтырулар жүргізілуі мүмкін электрондық құжат нысанында электрондық цифрлық қолтаңбасы арқылы куәландырылған, делінген 33-бап, 1-тармақ «Тәртібін жасасу, өзгерту және толықтыру шартының», бұл ретте қағаз ешкім жоймайтын мәтінінен қараңыз. Еңбек шарттарын есепке алу және тіркеу енді бірыңғай ақпараттық есепке алу жүйесінде (баж) жүргізіледі. Жұмыс берушілер осы жүйеге еңбек шартының болуы туралы ақпарат енгізуге міндетті. Еңбек заңнамасын орындау осы талапты кеңейтеді және мүмкіндік береді мемлекетке сақтауды бақылауды жүзеге асырады.

Дәрісті жалғастыру барысында Мәдина Садықова еңбек құқындағы өзгерістер кадр мамандарының жұмысындағы көптеген өзгерістерге әкеп соқтыратынын және оны қадағалап, уақытылы тәжірибеге енгізетінін атап өтті. Әйтпесе, ӘҚБтК бойынша айыппұл қарастырылған (ескерту. - Қазақстан Республикасының Әкімшілік Құқық Бұзушылық Туралы Кодексі).

Айтпақшы, әкімшілік құқық бұзушылық кодексінде да жаңаларда  аз емес.

Тақырыптарды дәріскер  тренингке қатысты әрбір бөлігін түсіндірді:

• Жұмыс берушінің актілері;
• Электрондық еңбек кітапшалары;
• Жұмыс берушінің актілеріндегі қолтаңбаны цифрландыру;
• Жүкті әйелдермен еңбек қатынастары;
• Қызметкерді жұмыстан шеттету;
• Еңбек шартын бұзу немесе тоқтату;
• Еңбекті қорғау: Еңбекті қорғау қауіпсіздігі жүйесі;
• Демалыс және мереке күндері жұмыс істеу және т.б

 Оқу бағдарламасы еңбек заңнамасы саласындағы білімді тереңдетуге, кеңейтуге, нормативтік-құқықтық құжаттармен, еңбекті реттеу саласындағы актілермен жұмыс істеудің негізгі дағдыларын игеруге және ҚР Еңбек кодексінің нормаларын дұрыс түсіндіруді қалыптастыруға, жұмыс берушінің актілерін, электрондық құжат айналымын дайындауда практикалық дағдыларды алуға, коммерциялық емес сектордың өкілдерінен жеке және ұжымдық дауларды реттеу тәсілдеріне (келісім комиссиясы) арналған.

Жаттықтырушы дәріс кезінде Еңбек кодексінің кейбір баптарын егжей-тегжейлі бөліп берді, олар қосылған немесе алынып тасталған, ал кейбіреулері ауыстырылған. Маңызды өзгеріске ұшыраған тұстарын түсіну жайы, мысалы, 22-бап ҚР еңбек КОДЕКСІНІҢ "қызметкердің Негізгі құқықтары мен міндеттері" бірқатар өзгерістерге ұшырады және қосылды:

15) т-1. «Қызметкер тең еңбегі үшін, сондай-ақ тең өндірістік-тұрмыстық жағдайларда ешқандай кемсітілмейді». Бұл жерде әңгіме теңдік туралы құқықтары қызметкерлердің еңбек жалақысын төлеу туралы  ғана емес, еңбек шарттары мен демалыс жайында айтылып тұр. Бұл норма вахталық әдіспен жұмыс істеу үшін тұрмыстық жағдайы төмен қызметкерлер үшін өте маңызды, сондай-ақ жағдайлары әртүрлі еңбек және тұрмыс жағдайлары бірдей емес жұмыскерлер мен шетелдік қызметкерлер де қатысты.

«Жұмыс берушінің  негізгі құқықтары мен міндеттері» деп аталатын 23-бапқа енгізілген түзетулер мен толықтырулар Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 185-бабының 2-тармағына сәйкес егер әйел еңбек шартының мерзімі аяқталған күні мерзімі он екі апта және одан көп апта жүктілігі туралы медициналық қорытынды ұсынса, жоқ қызметкерді алмастыру жағдайларын қоспағанда, жұмыс беруші оның жазбаша өтініші бойынша еңбек шартының мерзімін бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты демалыс аяқталған күнге дейін ұзартуға міндетті. Бұл тармақ  қызметкердің болуы туралы қосымша мәліметтер қызметкердің еңбек қызметі (әлеуетті қызметкер) ұзартуына мүмкіндік береді, бұл ретте бұл мәліметтер болуы заңды күшіне енген жағдайда жұмыс мерзімінің ұзартылуы сөзсіз іске асады.  «Міндеттер» бөліміндег 2 тармақ бойынша  «Жұмыс беруші осы Кодексте белгіленген тәртіппен келісім комиссиясын құруға міндетті». ҚР ЕК 15, 159-бап, 2-тармағына,сәйкес Келісім комиссиясы тұрақты жұмыс істейтін орган  ұйымның, оның филиалдары мен өкілдіктері-ға тең санынан жұмыс беруші мен қызметкерлер өкілдерінен құрылады.Бұл ретте ұйымдарда, қызметкерлер саны 15-тен кем болса келісім комиссиясын құруға міндетті емес. Ол жеке еңбек дауларын қарау және сот жүйесін жеңілдету үшін қажет. Осы органның құрылуы үшін жауапкершілік жұмыс берушіге толығымен жүктелген. Бұл ретте келісім комиссиясын қалыптастыру және оның жұмыс істеу тәртібі, сандық құрам «жеке еңбек дауын қарау тәртібі» 159-бабында сипатталады.

Көптеген заңнамалық жаңа өзгеріске қарай бағдарлану оңайырақ болу үшін ұйымдастырушы тренермен бірге вебинар аяқталғаннан кейін қатысушыларға маңызды ақпараттық материалдарды - ҚР Еңбек Кодексін, электрондық үлгі шарт бойынша Нұсқаулықты, ӘҚтК үлгілік ереже жобасын және басқа да дәрістік құжаттарды таратты. Тренингтің маңызды бөлігінде қазіргі кездегі өзекті мәселелер талқыланды. Осы білім беру вебинарына еліміздің көптеген облыстарынан 42-ге жуық қатысушы қатысты.

Білім беру вебинары Алматы қ. Қоғамдық даму басқармасының Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысы және «Азаматтық бастамаларды қолдау орталығы» КЕАҚ мемлекеттік гранты шеңберінде және ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің кезекті жәрдемімен қаржылық қолдауымен ұйымдастырылған.

Көріп отырғанымыздай, 2020 жылдың бірінші жарты жылдығы Еңбек құқығы саласындағы заңнамалық бастамалары табысты болып шықты. Қазақстандық еңбек заңнамасындағы соңғы өзгерістерден хабардар болу, оларды жұмыста қолдануға Алматы қаласының азаматтық орталығының ("Ақпараттық-ресурстық орталық» ҚҚ) үкіметтік емес ұйымдардың, бастамашы топтардың және мүдделі тұлғалардың мамандарына бағытталған оқу бағдарламасы көмектесті.

 Вебинарды YouTube-арнасынан және Алматы азаматтық орталығының сайтынан (Civil center Almaty), сондай-ақ https://www.youtube.com/watch?v=TfhMwMedk38&t=184s видео сілтемесі бойынша көруге болады.