Мемлекеттік бағдарламаларды мониторингтеу: қоғамдық бақылау құралы және ҮЕҰ-ның рөлі

Еуропалық Одақтың қаржыландыруымен іске асырылып жатқан жоба аясында Қазақстанның төрт өңірінде ҮЕҰ ұлттық және өңірлік мемлекеттік бағдарламалардың тәуелсіз мониторингін бастады. 10 ұйым зерттеу жүргізіп, олардың орындалуын талдап, халықтың өміріне тигізетін нақты әсерін бағалайды. Алайда, бағдарламаларды тиімді іске асыру үшін жергілікті қоғамдастықтардың талқылауға белсенді қатысуы маңызды. Ол үшін алдымен мониторинг үдерісін дұрыс түсінуіміз қажет.

Мемлекеттік бағдарламаларды мониторингтеу дегеніміз не және ол не үшін қажет?

Мемлекет азаматтардың өмірін жақсартуға бағытталған бағдарламаларды әзірлеп, жүзеге асырады: мектептер, ауруханалар, жолдар салады, шағын бизнесті қолдайды, ауылдарды дамытады. Алайда, тәжірибе көрсеткендей, бұл бағдарламалар әрдайым тиімді орындала бермейді және қойылған мақсаттарға толық жете бермейді.

Мониторинг – мемлекеттік бағдарламалардың қаншалықты сапалы жүзеге асырылып жатқанын бағалауға, олардың бастапқы мақсаттарға сәйкес келетінін тексеруге және бюджет қаражатының тиімді жұмсалуын анықтауға көмектесетін маңызды құрал. Бұл үдеріс проблемаларды анықтауға, шешу жолдарын ұсынуға және мемлекеттік бастамаларға қоғамдық бақылауды күшейтуге мүмкіндік береді.

Бүгінде Қазақстан азаматтары бұл үдерістің толыққанды қатысушысы болуға нақты мүмкіндік алды. Өйткені елді мекендерде болып жатқан өзгерістерді сол жерде тұратын халықтан артық ешкім білмейді!

ҮЕҰ-ның мемлекеттік бағдарламаларды мониторингтеудегі рөлі

Азаматтық қоғам – халық пен мемлекеттік құрылымдар арасындағы маңызды көпір. Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) мониторингте басты рөл атқарады, өйткені олар:
✅ Тәуелсіз үшінші тарап ретінде объективті бағалауды қамтамасыз етеді.
✅ Зерттеу мен талдау жүргізу әдістемесіне ие.
✅ Мәліметтер жинап, сауалнамалар, фокус-топтар ұйымдастырады және проблемалық мәселелерді анықтайды.
✅ Азаматтардың мониторинг және мемлекеттік бағдарламаларды талқылау үдерісіне белсенді қатысуына ықпал етеді.

Азаматтардың қатысуы не үшін маңызды?

Мемлекеттік бағдарламаларды мониторингтеу – бұл тек ҮЕҰ-ның жұмысы ғана емес, әрбір қазақстандыққа мемлекеттік саясаттың жақсаруына өз үлесін қосуға берілген мүмкіндік.

 Қателіктер мен олқылықтар туралы хабарлау арқылы сіз мемлекеттік органдардың жұмысын жақсартуға көмектесесіз.
 Сауалнамалар мен қоғамдық талқылауларға қатыса отырып, шешім қабылдау үдерісіне әсер етесіз.
Мониторинг нәтижелерін бақылай отырып, мемлекеттік басқарудағы ашықтық пен есептілікті қамтамасыз етесіз.

«Ақпараттық-ресурстық орталық» Қоғамдық қоры барлық қазақстандықтарды, жергілікті сарапшылар қауымдастығын жобаның іске асырылуын бақылауға, мониторинг нәтижелерімен танысуға және пікірталастарға белсенді қатысуға шақырады.

Тек бірге әрекет еткенде ғана біз мемлекеттік бағдарламалардың шынымен тиімді болып, қоғам игілігіне жұмыс істеуіне қол жеткізе аламыз!